Bộ 148 角 giác [0, 7] U+89D2
角 giác, giốc, lộc
jiao3, jue2, gu3, lu4- (Danh) Sừng, gạc của các giống thú. ◎Như: ngưu giác 牛角 sừng bò, lộc giác 鹿角 gạc hươu.
- (Danh) Cái xương trán. ◎Như: long chuẩn nhật giác 龍準日角 nghĩa là xương trán gồ lên như hình chữ nhật.
- (Danh) Tóc trái đào, con trai con gái bé để tóc hai trái đào gọi là giác. ◎Như: gọi lúc trẻ con là tổng giác 總角.
- (Danh) Tiếng giác, một tiếng trong năm tiếng: cung, thương, giác, chủy, vũ 宮商角徵羽. § Ta thường đọc là giốc.
- (Danh) Cái tù và. ◇Nguyễn Trãi 阮廌: Giác thanh vạn lí khê sơn nguyệt 角聲萬里溪山月 (Hạ tiệp 賀捷) Tiếng tù và vang muôn dặm dưới trăng nơi núi khe.
- (Danh) Góc (hình học). ◎Như: tam giác hình 三角形 hình ba góc, trực giác 直角 góc vuông.
- (Danh) Góc, xó. ◎Như: tường giác 牆角 góc tường, ốc giác 屋角 góc nhà.
- (Danh) Mũi đất, doi đất. ◎Như: Hảo Vọng giác 好望角 mũi Hảo Vọng (Nam Phi châu).
- (Danh) Lượng từ: hào, cắc (tiền). ◎Như: nhất giác 一角 một hào, một cắc.
- (Danh) Lượng từ, dùng cho công văn. ◎Như: nhất giác 一角 một kiện công văn. ◇Tây du kí 西遊記: Đại vương, ngoại diện hữu nhất lão nhân, bối trước nhất giác văn thư, ngôn thị thượng thiên sai lai đích thiên sứ, hữu thánh chỉ thỉnh nhĩ dã 大王, 外面有一老人, 背著一角文書, 言是上天差來的天使, 有聖旨請你也 (Đệ tam hồi) Tâu Đại vương, ngoài kia có một ông già, lưng đeo một tờ công văn, nói là sứ giả nhà trời, mang theo thánh chỉ tới mời Đại vương.
- (Danh) Sao Giác 角, một ngôi sao trong nhị thập bát tú.
- (Danh) Đồ đựng rượu. ◇Thủy hử truyện 水滸傳: Tiên thủ lưỡng giác tửu lai 先取兩角酒來 (Đệ thập nhất hồi) Trước tiên, mang hai giác rượu ra đây.
- (Danh) Vai trò (trong phim, kịch). ◎Như: cước sắc 腳色 vai trò, chủ giác 主角 vai chính, giác sắc 角色 con hát (nhà nghề) có tiếng.
- (Danh) Chia đóng mỗi chỗ một cánh quân để khiên chế quân giặc gọi là kỉ giác 椅角.
- (Động) Ganh đua, cạnh tranh hơn thua. ◎Như: giác lực 角力 vật nhau, đấu sức, giác khẩu 角口 cãi nhau. ◇Hồng Lâu Mộng 紅樓夢: Lâm Đại Ngọc tự dữ Bảo Ngọc giác khẩu hậu, dã tự hậu hối 林黛玉自與寶玉角口後, 也自後悔 (Đệ tam thập hồi) Lâm Đại Ngọc từ hôm cãi nhau với Bảo Ngọc, trong bụng hối hận.
- § Ghi chú: Có khi đọc là chữ giốc.
- (Một âm là lộc. (Danh) Lộc Lí 角里 tên đất, nay thuộc tỉnh Giang Tô 江蘇. Cũng viết là Lộc Lí 甪里.
- (Danh) Họ kép Lộc Lí 角里. Cũng viết là Lộc Lí 甪里.
|
