Bộ 32 土 thổ [3, 6] U+5730
地 địa
di4, de5- (Danh) Đất, muôn vật cõi đời sinh trưởng trên đó. Cũng chỉ trái đất (địa cầu). ◎Như: đại địa 大地 đất lớn, thiên địa 天地 trời đất, địa tâm 地心 tâm trái đất.
- (Danh) Đất đai, ruộng đất. ◎Như: canh địa 耕地 đất trồng trọt, hoang địa 荒地 đất bỏ hoang.
- (Danh) Mặt đất. ◎Như: cao địa 高地 đất cao, oa địa 窪地 đất trũng, san địa 山地 đất đồi núi. ◇Lí Bạch 李白: Sàng tiền minh nguyệt quang, Nghi thị địa thượng sương 床前明月光, 疑是地上霜 (Tĩnh dạ tư 靜夜思) Trước giường ánh trăng sáng, Ngỡ là sương trên mặt đất.
- (Danh) Khu vực, vùng, chỗ. ◎Như: địa phương 地方 nơi chốn, các địa 各地 các nơi.
- (Danh) Vị trí, cái ngôi của mình được tới, vị thế. ◎Như: địa vị 地位 vị trí (ở nơi nào đó), dịch địa nhi xứ 易地而處 ở vào địa vị (người khác). Trong phép Phật chia ra mười ngôi bồ-tát gọi là thập địa 十地 để định rõ chỗ tu hơn kém nhau.
- (Danh) Nền. ◎Như: bạch địa hồng tự 白地紅字 nền trắng chữ đỏ.
- (Danh) Tâm ý, chỗ ý chí đạt tới. ◎Như: tâm địa 心地 tấm lòng, kiến địa 見地 chỗ thấy tới.
- (Danh) Khoảng đường, lộ trình. ◎Như: giá lí cự li tỉnh thành ước hữu tam thập lí địa 這裡距離省城約有三十里地 từ đó cách tỉnh thành chừng ba mươi dặm đường.
- (Liên) Những, những là. Dùng như chữ đãn 但.
- (Trợ) Đặt sau các động từ như lập 立, tọa 坐, ngọa 臥, tương đương như trước 著, biểu thị mệnh lệnh, hoặc khuyên nhủ: đây, đi, chứ. ◇Tây sương kí 西廂記: San môn hạ lập địa, khán hữu thậm ma nhân lai? 山門下立地, 看有甚麼人來 (Đệ nhất bổn 第一本) Thử ra cổng chùa đứng, xem có ai đến không nào?
- (Trợ) Dùng làm tiếng giúp lời, như chữ nhiên 然 trong văn ngôn, để tạo thành trạng từ. ◎Như: hốt địa 忽地 hốt nhiên, mạch địa 驀地 bỗng dưng, đặc địa 特地 đặc cách thế, khoái khoái địa tẩu 快快地走 đi nhanh.
|
